stacja
linia 117 | linia 139 | linia 190

Bielitz (1855-1921) Bielsko (1921-1939) Bielitz (1939-1943) Bielitz Hauptbahnhof (1943-1945) Bielsko (1945-1956) Bielsko Biała Główna (1956-2015) Bielsko-Biała Główna (2015-)

Tablica przyjazdów | Tablica odjazdów

Kolej dotarła do Bielska w roku 1855 jako odgałęzienie Kolei Północnej Cesarza Ferdynanda z Dziedzic. W roku 1860 oddano do użytku budynek dworcowy zlokalizowany wówczas na północnych obrzeżach miasta. Prowadziła do niego wytyczona wtedy ulica Kolejowa (Bahnstrasse), obecnie Barlickiego. Do 18 sierpnia 1878 roku była to stacja końcowa, wtedy bowiem oddano do użytku dalszy odcinek linii do Żywca. W celu jej przedłużenia wykonano za stacją w latach 1876-1877 metodą drążenia tunel o długości 268 metrów.

3 listopada 1884 roku uruchomiono kolejny odcinek Kolei Północnej Cesarza Ferdynanda łączący Żywiec ze Zwardoniem, a 1 czerwca 1888 roku Kolej Miast Śląskich i Galicyjskich z Kojetina przez Cieszyn i Bielsko do Kalwarii. Wkrótce okazało się, że istniejący dworzec jest zbyt mały do potrzeb przewozowych i powzięto decyzję o budowie nowego obiektu dworcowego zlokalizowanego na północ od pierwotnego. Prace wykonała w latach 1889-1890 firma budowlana bielskiego architekta Carla Korna według projektu innego bielskiego architekta Carla Schulza, nawiązującego do innych obiektów dworcowych Kolei Miast Śląskich i Galicyjskich. Neorenesansowe polichromie w stylu pompejańskim we wnętrzu holu głównego wykonał wiedeński warsztat Wild und Weygand.

Przy budowie nowego obiektu wyburzono halę mieszczącą perony starego dworca, ale sam budynek zachowano i znajduje się on do dziś przy ulicy Wałowej. Na potrzeby nowego dworca wytyczono także nowa ulicę - z początku Dojazdową lub Tunelową, od 1898 roku Cesarza Franciszka Józefa (Kaiser Franz Josef-Strasse), a dzisiejszą 3 Maja. Uroczyste otwarcie nowego budynku dworca nastąpiło 26 lutego 1890 roku.

Od 11 grudnia 1895 roku komunikację z centrum miasta zapewniała linia tramwaju elektrycznego, której przebieg wytyczono od dworca przez obecną ulicę 3 Maja, Zamkową, Partyzantów, Kustronia do Cygańskiego Lasu. Dzięki dworcowi nastąpiła szybka rozbudowa Dolnego Przedmieścia w kierunku północnym.

Okres międzywojenny

W okresie międzywojennym znaczenie dworca nadal rosło, w styczniu 1920 roku uruchomiono punkt przeładunkowy wyposażony w dźwig do przenoszenia nadwozi węglarek na wózki tramwajowe i dalszego transportu do fabryk na terenie miasta. W nocy z 2 na 3 września 1939 roku tunel kolejowy za stacją w kierunku Żywca został wysadzony w powietrze przez polskich żołnierzy z 21 Batalionu Saperów pod dowództwem majora Maksymiliana Orłowskiego (tunel odbudowali Niemcy już kilka tygodni później).

Po roku 1945

W okresie PRLu dokonano elektryfikacji odcinka Czechowice Dziedzice - Bielsko Biała Główna (29 listopada 1963 roku), przy okazji modernizując i przebudowując stację. Z tego okresu pochodzi przejście podziemne oraz kładka prowadząca m.in. do dworca autobusowego.

Wybudowano również wagonownię (Grupa Odstawcza Wagonów Osobowych w Bielsku-Białej) znajdującą się w północnej części stacji, do której prowadzi tor bocznicowy odgałęziający się w km 55,229 od toru stacyjnego nr 2. Składa się ona z 6 torów, których całkowita pojemność wynosi 67 wagonów.

W okresie tym intensywnie wykorzystywane były również rozpoczynające bieg na stacji bocznice do rozmaitych zakładów, które po roku 1989 przestały być wykorzystywane, a następnie zostały rozebrane.

30 kwietnia 1971 roku zlikwidowano ostatecznie komunikację tramwajową w Bielsku-Białej - zawieszono wówczas kursy na ostatnim istniejącym fragmencie linii tramwajowej z dworca kolejowego.

Po roku 1989 i dziś

W roku 1994 dworzec został wpisany do rejestru zabytków, ale dopiero w latach 1997-2001 zaniedbany obiekt został wyremontowany. Dzięki pracom, których koszt wyniósł 4 mln złotych (w tym 30% z kasy miejskiej) dokonano pełnej restauracji budynku - spod warstw farby wydobyto ceglaną elewację, wymieniono pokrycie dachowe, całą stolarkę okienną i drzwiową oraz instalacje, od strony peronów wyremontowano wiatę peronową przylegającą do budynku, położono nowy bruk, a wewnątrz odkryto polichromie z XIX wieku. Wyremontowany obiekt oddano do użytku 15 września 2001 roku.

Od października do grudnia 2013 roku wymieniano dotychczasową zdekapitalizowaną asfaltową nawierzchnię peronów na nową (również asfaltową), uzupełniono uszkodzone części krawędzi peronowych oraz dokonano kompleksowego remontu przejścia podziemnego, a w roku 2017 wyremontowano pochodzący z połowy XIX wieku budynek mieszczący pierwotnie bielski dworzec kolejowy.

13 grudnia 2015 na stacji zaczęły się zatrzymywać pociągi kategorii „Express Intercity Premium” obsługiwane składami ED250 „Pendolino”. Pod koniec roku 2016 na potrzeby obsługi składów ED250 zelektryfikowano tory bielskiej wagonowni, dzięki czemu nie muszą już one być na nie wpychane przez lokomotywy spalinowe.

Budynek obecnej nastawni dysponującej „BB” został wybudowany w czasie elektryfikacji i związanej z nią przebudowy stacji. Wyburzony budynek starej nastawni był wysokim obiektem ze strzelistym dachem krytym dachówką, bardzo podobnym do budynków nastawni wykonawczych w Czechowicach-Dziedzicach. Nastawnia ta, a także dwa posterunki pomocnicze, wyposażona jest w urządzenia przekaźnikowe PB, a przy wjeździe do wagonowni znajduje się posterunek zwrotniczego wyposażony w urządzenia ręczne.

Stacja posiada cztery perony dla obsługi podróżnych, w tym dwa wyspowe o długości 304 metrów, peron pierwszy o długości 311 metrów oraz peron 1a o długości 190 metrów i wysokości aż 0,96 metra nad główkę szyny - jeden z najwyższych w kraju.

Przy końcu peronu drugiego, od strony Katowic, znajdował się żuraw do nawadniania parowozów. Obecnie pozostała tylko studnia.

W latach 1994 - 2001 roku przy peronie 1a znajdował się niewielki skansen parowozów - obecnie są tu tory postojowe dla wagonów.

W obrębie stacji (okolice ulicy Trakcyjnej) zlokalizowana jest dawna lokomotywownia wybudowana w roku 1900 - ostatnio użytkowana jako warsztaty naprawcze dźwigów kolejowych, dziś opuszczona i zdewastowana.

Z rampy towarowej (przy torze nr 34 o długości użytecznej 340 metrów i pojemności 20 wagonów) korzystali żołnierze 18. Bielskiego Batalionu Desantowo-Szturmowego (miał na niej miejsce załadunek i rozładunek sprzętu wojskowego, m.in. pojazdów typu Hummer).
Prócz niej eksploatowane są tu również tory ładunkowe nr 221, 222 i 234 (przy tym ostatnim znajduje się rampa czołowa), których łączna pojemność wynosi 27 wagonów.

Stacja węzłowa dla linii 139, 190 i 117 (Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona - Bielsko-Biała Główna).

Zgodnie z danymi Urzędu Transportu Kolejowego dobowa wymiana pasażerska (czyli liczba podróżnych wsiadających i wysiadających każdej doby) na stacji w 2017 roku wynosiła 4200 osób, w roku 2018 4500 osób, w roku 2019 5300 osób, w roku 2020 3800 osób, w roku 2021 4300 osób, w roku 2022 5100 osób, a w roku 2023 5700 osób, co czyni ją najczęściej uczęszczaną w polskiej części Śląska Cieszyńskiego.

Położona jest na wysokości 310 m n.p.m.