Skansen kolejowy w Bielsku-Białej

Maciej Dembiniok

Oficjalne otwarcie skansenu przy peronie 1A stacji Bielsko-Biała Główna nastąpiło w dniu 25 listopada 1994 roku. W dniu tym zorganizowano obchody 140-lecia lokomotywowni w Czechowicach-Dziedzicach i z tej okazji uruchomiono także pociąg specjalny z rybnickim parowozem Ty42-107 i wagonami z Chabówki na trasie Czechowice - Bielsko - Czechowice.

W skansenie zgromadzono sześć lokomotyw parowych - w tym dwie wąskotorowe (TKt3-16 przewieziono do Bielska później), eksponaty opisano także umieszczając obok każdego tabliczkę z danymi technicznymi pojazdu, ustawiono także semafor kształtowy. Jedyna tego typu placówka na Śląsku Cieszyńskim działała jednak tylko do roku 2001, a powodem zamknięcia były głównie kwestie finansowe związane z restrukturyzacją PKP. Prezentowane parowozy zostały przeniesione w dwa miejsca: do Skansenu Taboru Kolejowego w Chabówce i lokomotywowni w Krakowie - Płaszowie.

W bielskim skansenie prezentowane były:

Las 1892 (w Bielsku oznaczony jako Las 47), producent: Fabryka Pojazdów Szynowych im. Feliksa Dzierżyńskiego w Chrzanowie (4975/1956), kocioł: Toruńska Fabryka Kotłów (1892/1956), szerokość toru: 750 mm. Parowóz pracował w Kopalni Rud Żelaza „Osiny” w Poraju. Ostatnią naprawę główną przeszedł w 1984 roku. Obecnie eksponat w Chabówce.

Tw53-2561 (oznaczony Tw53-2560), producent: Fabryka Pojazdów Szynowych im. Feliksa Dzierżyńskiego w Chrzanowie (3990/1954), szerokość toru: 785 mm, skreślony z inwentarza PKP w 1986 roku. Obecnie eksponat w Chabówce.

TKh-0175 Ferrum (oznaczony TKh-191), producent: Fablok Chrzanów (4938/1957), kocioł: WZBUP (0175/1957). Parowóz pracował w Przedsiębiorstwie Budowy Maszyn „Osiny” w Poraju. Ostatnią naprawę główną przeszedł w ZNTK Oleśnica w 1991 roku. Obecnie eksponat w Chabówce.

TKt3-16 Schichau (3286/1935). Parowóz pracował w MD Dęblin. Z inwentarza PKP został skreślony 20 czerwca 1964 roku. Następnie został przekazany do KWK Zabrze, gdzie jako lokomotywa manewrowa pracował do 1982 roku. Do czasu przeniesienia do Bielska, był odstawiony na stacji w Pyskowicach, gdzie na początku lat 90. planowano utworzyć skansen trakcji parowej. Obecnie eksponat w Chabówce.

Pt47-13 Fablok Chrzanów (1863/1948). Parowóz pracował w MD Rozwadów. Do ekspozycji w Bielsku został przygotowany przez pracowników lokomotywowni Kędzierzyn-Koźle. Parowóz posiada tender 33D48-20. Wywieziony do Płaszowa, a następnie poddany renowacji i ustawiony jako pomnik w Skarżysku-Kamiennej w roku 2012.

Ty51-9 HCP Poznań (1988/1954). Parowóz pracował w MD Skierniewice, później w MD Sędziszów. Przed ustawieniem w Bielsku został odnowiony w MD Jaworzno Szczakowa. Obecnie wrak w Płaszowie.

Autor dziękuje Michałowi Czerwińskiemu, Błażejowi Forjaszowi, Szymonowi Huma i Tomisławowi Czarneckiemu za udostępnienie zdjęć i dostarczone informacje.