HISTORIA INFRASTRUKTURA RELACJE, POŁĄCZENIA TABOR




Jest to pierwszy z serii artykułów (część druga, część trzecia, część czwarta), opisujących sytuację na liniach kolejowych naszego regionu, z perspektywy służbowego rozkładu jazdy (zeszyt 41) ważnego od 9 maja 1948 roku. Wydawnictwo to zawiera interesujące materiały historyczne, takie jak szczegółowe rozkłady jazdy pociągów (zarówno pasażerskich jak i towarowych), rodzaje stosowanych lokomotyw czy wreszcie informacje na temat stałych ograniczeń prędkości. Podział serii artykułów na części jest identyczny z podziałem rozdziałów w służbowym rozkładzie.

Stan techniczny i parametry linii

W wykazie ostrzeżeń stałych znajdujemy informacje o dwóch prowizorycznie odbudowanych mostach (szlak Ruptawa - Zebrzydowice, km 10,632 i 11,008) oraz długim, bo dwukilometrowym odcinku z maksymalną dozwoloną prędkością 30 km/h (odc. Moszczenica Śl. - Zebrzydowice) ze względu na „zły stan nawierzchni”. Oprócz tego czytamy, że w stacji Zebrzydowice ruch odbywa się z prędkością maksymalną 30 km/h ze względu na niesprawne urządzenia ZRK. Powyższy wykaz, naniesiony jest w formie poprawek na doklejonym fragmencie tabelki. Pod naklejoną aktualizacją możemy odczytać dodatkowe ograniczenia, które obowiązywały jeszcze w momencie wydania rozkładu. Znajdujemy dodatkową informację o ograniczeniu prędkości do 15 km/h w km 27,530 (szlak Marklowice - Cieszyn) ze względu na „most prowizorycznie odbudowany”. Łącznie zatem trzy obiekty mostowe na tej linii czekały jeszcze na swoją kolej do powojennej odbudowy.

Dopuszczalna prędkość drogowa dla pociągów osobowych wynosiła: 50 km/h na odcinku Cieszyn - Moszczenica Śląska oraz 40 km/h na odcinku Moszczenica Śląska - Jastrzębie Zdrój. Natomiast pociągi towarowe były trasowane z maksymalną prędkością 40 km/h.

W rozkładzie obowiązywał następujący wykaz posterunków (pisownia oryginalna. W nawiasie podano tzw. „kilometraż oznaczony na linii”):
Cieszyn (29,34)
Cieszyn p. odgł. (27,68)
Marklowice (24,42)
Pogwizdów (22,08)
Kaczyce (18,56)
Kończyce p.o. (16,13)
Zebrzydowice (13,05/13,29)
Ruptawa (6,30)
Zofiówka p.o. (3,99)
Moszczenica p. odgł. "Mop" (1,03)
Moszczenica Śl. (0,00)

Ruch osobowy

Dla ruchu osobowego, na omawianej linii rozróżniane są dwie kategorie pociągów: pasażerski miejscowy i pasażerski podmiejski. Do tej pierwszej grupy zaliczają się 4 pociągi: nr 811 i 817 (rel Katowice - Cieszyn) oraz 2522 (rel. Zebrzydowice - Moszczenica Śl.) i 2526 (rel. Cieszyn - Moszczenica Śl.). Jako pociągi „podmiejskie” wymieniono 18 pociągów. Zestawienie istotnych informacji na ich temat przedstawiono w tabeli 1.

Tabela 1. Zestawienie informacji o pociągach pasażerskich dla linii Cieszyn - Zebrzydowice - Moszczenica Śl. na podstawie służbowego rozkładu jazdy ważnego od 9 maja 1948 roku.
* - czas jazdy dla odcinka Cieszyn - Moszczenica Śl.

Jeśli chodzi o pociągi relacji Cieszyn - Katowice - Cieszyn, kursowały one trasą przez Zebrzydowice, Moszczenicę, Pawłowice, Orzesze. Rozkładowy czas jazdy tych pociągów na odcinku Zebrzydowice - Katowice wynosił 2h 30 minut (dla pociągu z Katowic) i 2h 38 minut (dla pociągu do Katowic).

Jak wynika z tabeli 1. dominującym typem parowozu dla lokalnych pociągów osobowych na tej linii była lokomotywa serii TKi3 (konstrukcji pruskiej). Pociągi kursujące na dalszej trasie (do Katowic) prowadziły natomiast parowozy serii Tr203, wywodzące się z amerykańskiej serii S160, która trafiła na PKP w ramach powojennej pomocy UNRRA. Ciekawostką jest wieczorny pociąg 2537 z Zebrzydowic, który prowadzony był nietypowo parowozem serii Ol11.

Uwagę zwraca również fakt, że według służbowego rozkładu tylko pociągi rel. Cieszyn - Jastrzębie Zdrój - Cieszyn były wytrasowane z prędkością 50 km/h na odcinku Zebrzydowice - Moszczenica Śląska. Stąd w niektórych przypadkach czas jazdy pociągu na trasie do Jastrzębia (dłuższej o 2,5 km) jest krótszy niż pociągów jadących tylko do Moszczenicy.

Ruch towarowy

Wszystkie pociągi towarowe na tej linii prowadzone były parowozami serii Ty2. Poniżej, w tabeli 2 przedstawiono maksymalne dopuszczalne obciążenia i ilość osi dla pociągów towarowych kursujących tą trasą.

Tabela 2. Dopuszczalne obciążenia i maksymalne długości dla pociągów towarowych na linii Cieszyn - Zebrzydowice - Moszczenica Śl. na podstawie służbowego rozkładu jazdy ważnego od 9 maja 1948 roku.

Rozkład rozróżnia następujące kategorie pociągów towarowych: pospieszny, dalekobieżny i zbiorowe. Na przedmiotowej linii mamy jeden pociąg towarowy pospieszny (rel. Gdynia - Czeski Cieszyn), jeden towarowy dalekobieżny (rel. Czeski Cieszyn - Gdynia) i dwa tej samej kategorii sklasyfikowane jako „dodatkowe” (rel. Czeski Cieszyn - Zebrzydowice - Czeski Cieszyn). Oprócz wyżej wymienionych kursowały jeszcze dwa pociągi zbiorowe (rel. Zebrzydowice - Goleszów - Zebrzydowice) oraz 8 par pociągów towarowych (bez podanej kategorii) kursujących w relacji Zebrzydowice - Czeski Cieszyn - Zebrzydowice. Szczegółowe informacje dotyczące pociągów towarowych przedstawiono w Tabeli 3.

Tabela 3. Zestawienie informacji o pociągach towarowych dla linii Cieszyn - Zebrzydowice - Moszczenica Śl. na podstawie służbowego rozkładu jazdy ważnego od 9 maja 1948 roku.
* - podane czasy dotyczą odcinka Cieszyn - Zebrzydowice

Jak widać w powyższej tabeli, w przypadku niektórych pociągów czasy postojów były wydłużone. Pociąg 9996/9997 z Czeskiego Cieszyna do Gdyni miał według rozkładu 5 godzin i 7 minut postoju w Zebrzydowicach (przyj. 15:17, odj. 20:10). Nieprzypadkowo zatem pociąg jadący w przeciwnej relacji miał status „pośpieszny”, skoro miał na odcinku Zebrzydowice - Czeski Cieszyn tylko 3 minuty postojów. Oba te pociągi, kursowały do/z Gdyni przez: Dziedzice (40 minut postoju dla 9996/9997), Katowice Rozrządowe (61 minut postoju) i Tarnowskie Góry (129 minut postoju).

Rozkład jazdy pociągów towarowych z Zebrzydowic do Czeskiego Cieszyna i z powrotem można obejrzeć tutaj.

Na uwagę zwraca również fakt, że w przypadku wszystkich pociągów towarowych kursujących przez granicę na Olzie, w rozkładzie jazdy obowiązywał 1. minutowy postój na punkcie granicznym (oznaczony w rozkładzie jako „Granica Państwa km. 139,11”). Trudno określić jaki mógł być cel tego postoju - może pobieżna kontrola budki maszynisty?

Dostępna kolejna część tej serii artykułów, pt.: „Linia Pawłowice Śląskie - Skoczów - Wisła Głębce”