HISTORIA INFRASTRUKTURA

„Kolej miastowa” w Puńcowie niezrealizowany projekt przebiegu Kolei Miast Śląskich

Maciej Dembiniok

Kolej Miast Śląskich i Galicyjskich zwana popularnie „koleją miastową” prowadzi z Kojetína przez Wałaskie Międzyrzecze, Frydek (obecnie linie w Republice Czeskiej), Cieszyn, Goleszów i Skoczów do Bielska, a następnie już na terenie Galicji przez Kozy, Kęty, Andrychów, Wadowice, Kleczę Górną do Kalwarii Zebrzydowskiej. Jej otwarcie dla ruchu pasażerskiego odbyło się 1 czerwca 1888 roku i przez wiele lat stanowiła jeden z ważnych ciągów komunikacyjnych w regionie. Jej obecny przebieg w okolicach Cieszyna nie był jednak na etapie planowania oczywisty i linia mogła ominąć dolinę rzeki Bobrówki i wieść doliną rzeki Puńcówki przez Błogocice, Puńców i Dzięgielów. Tym samym obecna stacja Cieszyn nigdy by nie powstała, a „na pociąg” czekalibyśmy na peronie w Puńcowie.

W lutym 1886 roku sprawa wydawała się być przesądzona: inżynierowie c.k. Uprzywilejowanego Towarzystwa Akcyjnego Kolei Północnej Cesarza Ferdynanda (bo to właśnie ta spółka była inwestorem) orzekli, że nowa kolej poprowadzona zostanie na terenie Cieszyna przez Frysztackie Przedmieście i dolinę Bobrówki w kierunku Bażanowic, a roboty miały zacząć się po żniwach. W kwietniu dywagowano jeszcze czy linia przebiegać będzie przez Frydland czy Frydek, jednakże jej dalszy przebieg był już w zasadzie ustalony: miała ona łączyć Cieszyn z Goleszowem (tu zaplanowano odgałęzienie do Ustronia, głównie ze względu na działającą tamże hutę), a następnie biec przez Skoczów do Bielska. W maju publikowano w lokalnej prasie poradniki przybliżające aspekty wywłaszczania gruntów pod budowę na mocy aktu prawnego z 18 stycznia 1878 roku. Zgodnie z nim protesty mieszkańców miały być przyjmowane tylko podczas pobytu w danej gminie komisji do spraw przebiegu linii, a władze gminne winny informować o takiej wizycie z ośmiodniowym wyprzedzeniem.

15 maja 1886 roku zebrała się w Cieszynie „komisja dla oglądania trasy kolei miastowej” w składzie: radca rządowy Wilhelm Fürer Ritter von Haimendorf, c.k. starosta Eduard von Rosenberg, zastępca prezesa Wydziału Krajowego Johann Demel von Elswehr, zastępca prezesa Śląskiej Izby Handlowej Johann Rosner, wyznaczony przez c.k. Ministerstwo Wojny Rzeszy major sztabu generalnego oraz dyrektorzy, inyżnierowie i urzędnicy Kolei Północnej i Kolei Koszycko-Bogumińskiej. Wówczas właśnie zaproponowano nowy przebieg linii w okolicach Cieszyna, a mianowicie przez Błogocice doliną Puńcówki (za takim trasowaniem opowiadał się ponoć przedstawiciel Ministerstwa Wojny). Taki obrót sprawy wywołał wśród władz miasta oraz mieszkańców niemałe poruszenie i w kolejnych miesiącach dywagowano nad pozytywnymi i negatywnymi stronami przebiegu każdej z tras, publikowano obszerne artykuły prasowe oraz schematy przebiegu nowych torowisk. Trasa przez Bobrek (doliną Bobrówki) miała być rzekomo korzystniejsza dla kupców, jednakże przedstawiciele inwestora: Kolei Północnej, stwierdzili, że grunty przez które miała przebiegać linia w tym wariancie są zbyt drogie i żądali ułatwień w ich wywłaszczaniu (w kosztach miała partycypować gmina). Władze gminne nie zgadzały się na udział finansowy, zatem pod koniec lipca warianty przebiegu nowej linii przesłano do zaopiniowania do Wiednia. Stało się również wówczas jasne, że budowa nie rozpocznie się, mimo zapowiedzi, „po żniwach”.

Trasa doliną rzeki Puńcówki miała przebiegać przez Błogocice, Puńców (gdzie w centrum wsi zaproponowano przystanek o nazwie „Punzówka”), a następnie Dzięgielów do Goleszowa. W sierpniu 1886 roku pozytywną opinię o przebiegu linii w dolinie Puńcówki wydało c.k. Ministerstwo Handlu, według którego za tym wariantem przemawiały powody techniczne, budowlane i strategiczne. Nie wykluczano wersji przebiegu w dolinie Bobrówki, jednakże budowa mogła być możliwa tylko wówczas, jeśli gmina Cieszyn wybuduje za około 100 000 złotych reńskich wiadukt drogowy nad torami kolejowymi w Bobrku (obecnie wiadukt na linią kolejową w przebiegu ulicy Bielskiej w Cieszynie).

14 kwietnia 1887 roku gmina Cieszyn, po naciskach Wydziału Krajowego w Opawie, ostatecznie zgodziła się ponieść dodatkowe koszty i do realizacji przyjęto trasę doliną Bobrówki przez Bobrek. Pod koniec maja podpisano ugodę z właścicielami gruntów na terenie Cieszyna, a roboty trwały już na odcinku Frydek - Gnojnik i w okolicach Skoczowa. Na odcinku z Cieszyna do Goleszowa wybudowano przystanek osobowy Teschen-Boberthal (Cieszyn-Bobrówka), na którym pierwszy pociąg osobowy zatrzymał się 1 czerwca 1888 roku oraz mijankę w Mnisztwie. Kolejne punkty obsługi podróżnych powstały na tym fragmencie później: przystanek osobowy w Bażanowicach w roku 1895, przystanek osobowy w Goleszowie Górnym w roku 1911, a przystanek na mijance w Mnisztwie w roku 1920.

Bibliografia:
Czasopisma Gwiazdka Cieszyńska i Silesia z lat 1886-88

Opublikowano 20 lutego 2025 roku