Koleje Śląska Cieszyńskiego

Opracowanie dokumentacji do Studium Planistyczno-Prognostycznego w ramach II etapu naboru do Programu „Kolej +” dla projektu „Rewitalizacja linii kolejowej nr 190 na odcinku Skoczów - Bielsko-Biała jako niezbędny element połączenia Śląska Cieszyńskiego z Krakowem” przez firmę IDOM Inżynieria Architektura i Doradztwo Sp. z o.o.

Błażej Forjasz

W 2021 roku nastąpiła zmiana „klimatu” co do inwestycji związanej z rewitalizacją odcinka linii kolejowej nr 190 między stacją Bielsko-Biała Główna a Skoczowem. To co dla większości naszych Czytelników było od wielu lat oczywiste: fakt, że starania o reaktywację połączeń kolejowych na niej są ze wszech miar potrzebne (linia przebiega z Bielska-Białej do Grodźca przez obszar o wysokim zaludnieniu, w bliskości licznych zakładów pracy oraz miejsc usługowych), został w końcu zauważony zarówno przez władze lokalne, wojewódzkie, jak i Posłów na Sejm.

Jak wiadomo dalsza rozbudowa układów drogowych prowadzi do dalszego wzrostu ruchu samochodowego, co wymusza kolejne inwestycje i przeznaczanie kolejnych terenów publicznych pod drogi, parkingi itp. Obecnie polskie miasta są na etapie rozbudów stref płatnego parkowania w ich centrach. Tą samą drogą podąża miasto Bielsko-Biała, które od 1 stycznia br. podniosło prawie o 100% opłaty za parkowanie w centrum, a w 2023 roku planowane jest dalsze rozszerzenie strefy parkowania w centrum tego miasta. Ludzie potrzebują sensownej alternatywy do dojazdu do coraz bardziej zakorkowanych miast.

Taką szansę daje rewitalizacja linii kolejowej nr 190 między Bielskiem-Białą a Skoczowem. Stowarzyszenie samorządów „Aglomeracja Beskidzka” w 2020 roku umieściło projekt rewitalizacji tej linii w rządowym programie „Kolej +” i został on w listopadzie 2020 roku zakwalifikowany do następnego jego etapu. Należało jednak opracować „Wstępne studium planistyczno-prognostyczne”, a z uwagi na kwoty przekraczające możliwości zamawiającego uzyskane po otwarciu ofert w przetargu nieograniczonym na jego wykonanie, w dniu 15 marca 2021 roku Sejmik Województwa Śląskiego uchwałą udzielił dotacji celowej w kwocie 750 tys. zł. W związku z tym w dniu 31 maja 2021 został wybrany wykonawca opracowania jakim jest dobrze znane konsorcjum firm IDOM Inżynieria, Architektura i Doradztwo sp. z o.o. z Wrocławia wraz z IDOM Consulting, Engineering, Architecture, S.A.U. z Bilbao (m.in. w 2017 roku opracowała Studium Wykonalności rewitalizacji linii z Bronowa do Wisły Głębce oraz Cieszyna.

Jako grono osób skupionych wokół portalu Koleje Śląska Cieszyńskiego zostaliśmy ponownie zaproszeni do współpracy przy przygotowaniu tej dokumentacji.

Porzucona przez swojego właściciela (PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zakład Linii Kolejowych w Sosnowcu), rozkradana, wyeksploatowana technicznie linia kolejowa potrzebuje natychmiastowego remontu kapitalnego oraz odbudowy sieci trakcyjnej, a także budowy nowych punktów obsługi podróżnych (bądź przeniesienia istniejących w bardziej perspektywiczne rejony). Z pewnością po tej inwestycji będzie mogła z powrotem stanowić część ciągu Cieszyn - Bielsko-Biała (z możliwością wydłużenia relacji pociągów poza te stacje) jako szybka i często kursująca kolej aglomeracyjna stanowiąca kręgosłup transportowy tego ciągu.

Po przeprowadzonej analizie związanej z przewidywaną ofertą przewozową miejscowego przewoźnika (program „Kolej +” zakłada przynajmniej 4 pary pociągów, ale tutaj konieczna jest większa ich liczba!) oraz przewozów dalekobieżnych (PKP Intercity S.A. zakłada wstępnie jedną parę w weekendy sezonu zimowego i letniego z Warszawy do Wisły Uzdrowiska znaną obecnie jako IC „Wisła”/„Beskidy”) podjęto decyzję o zachowaniu mijanki Jaworze Jasienica. Planuje się przeniesienie jej sterowania do czynnego od września 2021 Lokalnego Centrum Sterowania (LCS) w Skoczowie. Długość pociągów na tym odcinku będzie odpowiadała co najmniej długościom przewidywanych peronów, czyli 150 metrów (w podziale na 100 metrów nowych długości peronów oraz przygotowania rezerwy terenowej 50 metrów na ich ewentualne wydłużenie w prawie opcji), co odpowiada przejazdowi realizowanemu przez dalekobieżne elektryczne zespoły trakcyjne serii ED160 lub ED161. W 2023 roku do Wisły kursowały 2 weekendowe pociągi z Warszawy oraz Olsztyna obsługiwane przez „Flirty”.

Nawierzchnia torowa między stacją Bielsko-Biała Główna a stacją Skoczów zostanie zasadniczo zbudowana od nowa. Przewiduje się budowę od podstaw ok. 30 obiektów inżynieryjnych (przepustów, mostów) będących obecnie w stanie awaryjnym lub przedawaryjnym z przeszło 80 istniejących na tym odcinku. Nową nawierzchnię torową będą stanowić spawane szyny typu 49E1 ułożone na podkładach strunobetonowych typu PS 83 i podsypce tłuczniowej. Zostaną także w całości zbudowane nowe konstrukcje wsporcze, a także sieć trakcyjna zasilana z PT Bielsko-Biała i Skoczów. W Skoczowie w ramach rewitalizacji linii kolejowych z Bronowa do Wisły oraz Cieszyna od strony stacji Pogórze powstał nowy semafor wjazdowy oraz tarcza ostrzegawcza do niego.

Na przejazdach kolejowych zostanie wyremontowana nawierzchnia torowo-drogowa. Dotychczasowe przejazdy zabezpieczone szlabanami będą sterowane z LCS Skoczów, pozostałe w większości będą zabezpieczone sygnalizacja świetlną, natomiast mniej uczęszczane (np. dojazdy do pól) staną się przejazdami z kategorią F. Przejścia dla pieszych zostaną zabezpieczone m.in. przez labirynty. Z uwagi na propozycję likwidacji części przejazdów (np. w obrębie stacji Bielsko-Biała Wapienica oraz po budowie dróg zbiorczych wzdłuż szlaku Bielsko-Biała Wapienica - Jaworze Jasienica) zaproponowaliśmy przebudowę na przejścia dla pieszych części zlikwidowanych przejazdów (m.in. stary przebieg ulicy Międzyrzeckiej, Zagajnik oraz Dziewanny w Bielsku-Białej).

Dzięki korektom promieni łuków oraz krzywych przejściowych w ramach istniejących torowisk na odcinkach prostych uzyska się prędkości rzędu 100 km/h, natomiast na łukach pomiędzy 50 a 70 km/h. Jest to kluczowe, gdyż linia Cieszyn - Bielsko-Biała konkuruje z (jeszcze bezpłatną) droga ekpresową.

Z uwagi na stale rozbudowujące się budownictwo jednorodzinne, mieszkaniowe, usługowe, czy miejsca pracy, zostały zaproponowane przez nas nowe miejsca obsługi podróżnych, które po analizach i ustaleniach z miejscowymi władzami oraz konsultacjach społecznych uzyskały następujący ostateczny kształt:

- Skoczów Bajerki (peron 2),
- Bielsko-Biała Osiedle Polskich Skrzydeł,
- Bielsko-Biała Osiedle Stare Bielsko.

Zostaną natomiast przesunięte poniższe punkty:

- Pogórze,
- Jasienica koło Bielska,
- Bielsko-Biała Listopadowa - zamiast przystanku Bielsko-Biała Górne,
- Bielsko-Biała Zachód.

Niestety nie udało się uzyskać przesunięcia przystanku Grodziec Śląski w kierunku Świętoszówki.

W swojej dotychczasowej lokalizacji pozostaną również stacje Jaworze Jasienica (jako jedyna w chwili obecnej planowana mijanka - stan na 2023 rok), Bielsko-Biała Wapienica (opcjonalnie również jako odbudowana mijanka) i przystanek Bielsko-Biała Aleksandrowice. Prawo opcji zawiera również odbudowę mijanki w Pogórzu bez odbudowy peronu.

Na uwagę zwraca postawa włodarzy gminy Jaworze, która nie jest w zupełności zainteresowana tym projektem ani partycypacją w nim. W związku z tym faktem nie powstaną także żadne nowe punkty obsługi podróżnych na szlaku Bielsko-Biała Wapienica - Jaworze Jasienica (przy stale zabudowującej się okolicy budownictwem jednorodzinnym oraz usługami).

Wstępne szacunki ze studium wykonalności na rewitalizację tej linii zgodnie z powyższymi założeniami to kwota przynajmniej 360 mln zł netto (w niej są zawarte m.in rezerwy na wypadek wzrostu cen i usług oraz nieprzewidzianych prac).
W dniu 18 października 2021 roku na sesji Sejmiku Śląskiego została przegłosowana uchwała dotycząca zmiany Wieloletniej Prognozy Finansowej Województwa Śląskiego na lata 2021 -2030 i wpisania do niej dofinansowania do wkładu własnego rewitalizacji linii kolejowej nr 190 między Bielskiem-Białą a Skoczowem w ramach programu „Kolej +”. Kwota 16 mln 420 tys. zł zostanie rozłożona na lata 2023 - 2028 i będzie ona stanowiła część zabezpieczenia wkładu własnego do tej inwestycji (konieczne 15%). Zgodnie z uzgodnieniami miejscowe samorządy mają partycypować w pozostałej kwocie wkładu własnego.

Opracowane Studium Planistyczno - Prognostyczne zostało złożone przez stowarzyszenie „Aglomeracja Beskidzka” w dniu 23 listopada 2021 do PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. celem przeprowadzenia analizy wielokryterialnej, po której zostanie opracowana lista rankingowa. Na tej podstawie poszczególne jej elementy zostaną przeznaczone do realizacji w programie „Kolej +”.

Dziękujemy pracownikom IDOM Inżynieria, Architektura i Doradztwo Sp. z o.o. za zaproszenie do tego projektu i uwagi merytoryczne, przedstawicielom lokalnych samorządów, reprezentantom samorządu wojewódzkiego (m.in. Radnemu Sejmiku Województwa p. Andrzejowi Molinowi), Posłom na Sejm i stowarzyszeniu „Aglomeracja Beskidzka” za aktywne działania lobbujące za tą inwestycją, osobom skupionym przy portalu Koleje Śląska Cieszyńskiego za uwagi i wsparcie, Łukaszowi i Arturowi za pracę przy tym projekcie, a także mieszkańcom Śląska Cieszyńskiego za udział w konsultacjach społecznych i słowa wsparcia w czasie inwentaryzacji tego odcinka linii 190.

Zobacz też:

- Czy odcinek linii kolejowej nr 190 Skoczów - Bielsko-Biała Główna doczeka rewitalizacji?
- „Po owocach ich poznacie” - dotychczasowe działania gmin i powiatów leżących na szlaku kolejowym Skoczów - Bielsko-Biała Główna w celu jego rewitalizacji
- Zapis konsultacji społecznych dotyczących tego projektu na Youtube
- Raport z konsultacji społecznych na stronie stowarzyszenia „Aglomeracja Beskidzka”

Zaktualizowano 27 maja 2023 roku