INFRASTRUKTURA PUBLICYSTYKA

„Po owocach ich poznacie” dotychczasowe działania gmin i powiatów leżących na szlaku kolejowym Skoczów - Bielsko-Biała Główna w celu jego rewitalizacji

Maciej Dembiniok

30 lipca 2020 roku w hali pod Dębowcem samorządowcy zrzeszeni w stowarzyszeniu „Aglomeracja Beskidzka” rozmawiali na temat rewitalizacji linii kolejowej nr 190 na odcinku Bielsko-Biała - Skoczów. Zwracano uwagę na kluczowe znaczenie linii szczególnie w aspekcie budowy zrównoważonego rozwoju systemu transportowego w regionie, a także możliwość finansowania rewitalizacji linii z programu Kolej+. Niezbędnym warunkiem realizacji przedsięwzięć w ramach tego programu jest jednak udział finansowy samorządów w inwestycji w wysokości co najmniej 15%, a biorąc pod uwagę szacowaną przez PKP PLK S.A. wartość inwestycji (217 000 000 zł), samorządy muszą wyrazić gotowość do wniesienia finansowego wkładu na poziomie około 30 000 000 zł. W trakcie spotkania udało się potwierdzić deklaracje finansowe na poziomie 2/3 wymaganej kwoty ze strony miasta Bielsko-Biała, powiatu bielskiego i cieszyńskiego oraz gmin Jasienica i Skoczów. Powołano nawet grupę roboczą, która do 26 sierpnia 2020 roku ma przygotować dokumentację aplikacyjną do programu Kolej+.

Tak się jednak składa, że na odcinku Skoczów - Bielsko-Biała Główna kursowanie pociągów pasażerskich zawieszono 10 stycznia 2009 roku, a od grudnia 2013 roku został on czasowo wyłączony z eksploatacji przez PKP PLK. Jakie działania przez te lata podjęły samorządy w celu przeprowadzenia rewitalizacji tej linii i czy są one w ogóle zainteresowane wznowieniem na niej ruchu? Takie pytania w formie wniosków o udzielenie informacji publicznej na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy o dostępie informacji publicznej (Dz.U. 2019 poz. 1429 t.j.) zadaliśmy w dniu 13 lipca 2020 roku rozsyłając stosowne pisma do następujących władz samorządowych: Starosty i Rady Powiatu Bielskiego, Starosty i Rady Powiatu Cieszyńskiego, Prezydenta i Rady Miejskiej Bielska-Białej, Burmistrza i Rady Miejskiej Skoczowa, Wójta i Rady Gminy Jasienica oraz Wójta i Rady Gminy Jaworze. Poniżej prezentujemy odpowiedzi jakie uzyskaliśmy.

powiat bielski

W dniu 28 stycznia 2016 r. Rada Powiatu w Bielsku-Białej podjęła uchwałę w sprawie apelu dotyczącego przywrócenia połączeń kolejowych na linii Czechowice-Dziedzice - Oświęcim oraz Bielsko-Biała - Cieszyn. Przedmiotowa uchwała została przekazana do wiadomości: Marszałkowi Województwa Śląskiego, Sejmikowi Województwa Śląskiego, Marszałkowi Województwa Małopolskiego, Sejmikowi Województwa Małopolskiego, Kolejom Śląskim Sp. z o.o. w Katowicach, Zarządowi Powiatu w Oświęcimiu, Prezydentowi Miasta Oświęcim, Wójtowi Oświęcimia, Burmistrzowi Czechowic-Dziedzic, Burmistrzowi Brzeszcz, Burmistrzowi Wilamowic, Wójtowi Gminy Bestwina, Zarządowi Powiatu w Cieszynie, Burmistrzowi Cieszyna, Burmistrzowi Skoczowa, Wójtowi Gminy Jasienica, Wójtowi Gminy Jaworze oraz Wójtowi Gminy Goleszów.

Powiat Bielski jest zainteresowany rewitalizacją linii kolejowej 190 Skoczów - Bielsko-Biała, a dowodem tego jest przystąpienie do Programu Kolej+, do którego PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. ogłosiły nabór. Ponadto powiat chce uzyskać zgodę Marszałka Województwa Śląskiego na wydanie deklaracji o uruchomieniu i finansowaniu przewozów na powstałej infrastrukturze przez okres co najmniej 5 lat, nie mniej niż 4 pary pociągów na dobę.

powiat cieszyński

Rada Powiatu Cieszyńskiego w roku 2009 przyjęła oświadczenie będące protestem w związku z zawieszeniem połączeń kolejowych na trasie Cieszyn - Bielsko-Biała. Oświadczenie zostało przesłane do PKP Przewozy Regionalne.

Powiat cieszyński jest zainteresowany oraz popiera wszelkie inicjatywy zmierzające do wznowienia transportu kolejowego na terenie powiatu, w tym odcinka linii kolejowej 190 Skoczów - Bielsko-Biała. Działania powiatu w tym kierunku polegały w szczególności na organizacji spotkań w ramach Stowarzyszenia Samorządowego Ziemi Cieszyńskiej oraz wysyłaniu licznych pism do organów decyzyjnych. Zaowocowały one otrzymaniem dofinansowania na odcinek linii 190 Cieszyn - Skoczów. Na tym odcinku trwają obecnie prace remontowe.

Powiat cieszyński wspólnie z powiatem bielskim zamierza zgłosić do Programu Kolej+ projekt rewitalizacji odcinka Skoczów - Bielsko-Biała. Obecnie trwają działania nad przygotowaniem zgłoszenia w formie formularza projektu do Programu wraz z wymaganymi załącznikami.

gmina i miasto Skoczów

Gmina Skoczów jest zainteresowana wznowieniem ruchu na odcinku linii kolejowej Skoczów - Bielsko-Biała Główna. Uczestniczyła ona aktywnie w wraz z gminami i powiatami przez które przebiega linia kolejowa z Bronowa przez Skoczów do Wisły w procesie planowania inwestycyjnego PKP PLK. Podczas trwania konsultacji społecznych Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa w sprawie ustanowienia Krajowego Programu Kolejowego do roku 2023 zgłaszana była konieczność realizacji remontu linii kolejowych 694/157/190/191. Usilne działania włodarzy powiatu cieszyńskiego i bielskiego pozwoliły na ujęcie ich w w/w planie.

Podczas wspomnianych konsultacji społecznych gminy powiatu cieszyńskiego zgłosiły zadanie pod nazwą „Rewitalizacja linii kolejowej 190 na odcinku Cieszyn - Bielsko-Biała” z uwagi na to, że linia kolejowa nr 190 została ujęta w planie transportowym Bielska-Białej i powiatu cieszyńskiego jako trzon komunikacji w Strategii Rozwoju Transportu Województwa Śląskiego. Starania podjęła również Rada Miejska Skoczowa podejmując uchwałę nr IX/100/2019 Rady Miejskiej Skoczowa z dnia 28 sierpnia 2019 r. w sprawie apelu o rewitalizację linii kolejowej nr 190 Bielsko-Biała - Cieszyn.

gmina Jasienica

Rada Gminy Jasienica w dniu 27 czerwca 2019 roku podjęła uchwałę Nr IX/104/19 w sprawie apelu o rewitalizację linii kolejowej nr 190 Bielsko-Biała - Cieszyn. Zgodnie z par. 3 przedmiotowej uchwały została ona przekazana do władz państwowych, samorządowych, parlamentarzystów oraz Zarządu PKP PLK S.A. Ponadto Gmina Jasienica jest członkiem Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Subregionu Południowego Województwa Śląskiego „Aglomeracja Beskidzka” w ramach której powołano grupę roboczą ds. rewitalizacji linii kolejowej nr 190. Grupa ma zadanie współpracy w działaniach związanych z aplikowaniem w ramach konkursu Kolej Plus, organizowanego przez PKP PLK S.A.

gmina Jaworze

Gmina Jaworze jest zainteresowana opracowaniem analiz odnoszących się do popytu na usługi transportu o charakterze kolejowym oraz, o ile tak te będą uzasadniać, wznowieniem ruchu na odcinku linii kolejowej 190 Skoczów - Bielsko-Biała, za co odpowiedzialne są inne organy administracji publicznej (samorząd województwa śląskiego i administracja rządowa), które zgodnie z ustawą o publicznym transporcie zbiorowym są tzw. organizatorem przewozów kolejowych. Przy Stowarzyszeniu Gmin i Powiatów Subregionu Południowego Województwa Śląskiego „Aglomeracja Beskidzka” powstała grupa robocza ds. rewitalizacji linii kolejowej nr 190 (powołana przez Zarząd Stowarzyszenia uchwałą nr 28/VII/2020 z dnia 13 lipca 2020). Gmina Jaworze oddelegowała swoich przedstawicieli do prac w przywołanym zespole.

miasto Bielsko-Biała (odpowiedź na nasze pismo z dnia 13 lipca 2020 nadeszła 14 sierpnia 2020)

Samorządy Ziemi Bielskiej oraz Cieszyńskiej, w tym Miasto Bielsko-Biała, od 2014 r. prowadzą ścisłą współpracę w ramach powołanej Komisji ds. Transportu Kolejowego Śląska Cieszyńskiego - ukierunkowaną na przywrócenie właściwej roli kolejowego transportu pasażerskiego w Subregionie Południowym Województwa Śląskiego.

Koniec roku 2019 przyniósł nową jakość w zakresie ściślejszej współpracy pomiędzy samorządami - poprzez powołane Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Subregionu Południowego Województwa Śląskiego „Aglomeracja Beskidzka” z siedzibą w Bielsku-Białej. 13 stycznia 2020 r. podjęta została uchwała nr 14/I/2020 Zgromadzenia Ogólnego Stowarzyszenia - w sprawie przyjęcia stanowiska dotyczącego priorytetowych projektów transportowych na terenie subregionu południowego niezbędnych do rozwoju transportu w subregionie - w której wskazano na kluczowość potrzeby rewitalizacji linii kolejowej nr 190 na odcinku Bielsko-Biała - Skoczów w kontekście rozwoju transportu w subregionie oraz województwie śląskim.

Działania powyższe zostały podjęte w kontekście prowadzonych prac nad Strategią Rozwoju Transportu Województwa Śląskiego 2020+, celem uwzględnienia przedmiotowego odcinka linii kolejowej na liście przedsięwzięć kolejowych planowanych do realizacji w latach 2021-2027.

Ogłoszony Program Uzupełniania Lokalnej i Regionalnej Infrastruktury Kolejowej - Kolej Plus do 2028 r. wystartował w bardzo trudnym momencie dla samorządów - związanym z negatywnym następstwem pandemii koronawirusa SARS-CoV-2 dla rozwoju gospodarczego oraz finansów publicznych. Należy liczyć się ze znacznymi cięciami w wydatkach budżetowych JST w wielu dziedzinach. Pomimo tak niesprzyjających warunków ekonomicznych, Zarząd Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Subregionu Południowego Województwa Śląskiego „Aglomeracja Beskidzka” 13 lipca br. podjął uchwałę nr 28/VII/2020 o przystąpieniu do działań związanych z udziałem w Programie Kolej Plus - w zakresie linii kolejowej nr 190 na odcinku Bielsko-Biała - Skoczów. Powołana została Grupa robocza ds. rewitalizacji przedmiotowej linii kolejowej (złożona z przedstawicieli poszczególnych gmin), której priorytetowym zadaniem będzie przygotowanie fiszki projektowej do złożenia w ogłoszonym konkursie.

Udział finansowy JST w Programie Kolej Plus na poziomie co najmniej 15% kosztów kwalifikowanych, jak również poniesienie wydatków niekwalifikowanych (np. koszt wstępnego studium planistyczno-prognostycznego - jeśli projekt nie zostanie zakwalifikowany do realizacji w ramach Programu) - należy uznać za wysoki oraz bardzo trudny do udźwignięcia przez budżety samorządów lokalnych.

W kontekście mocno osłabionej kondycji finansowej JST, w ramach Stowarzyszenia rozpoczęte zostały rozmowy, co do zapewnienia wkładu własnego w projekcie oraz modelu partycypacji w kosztach poszczególnych samorządów. Bez wątpienia toczące się rozmowy będą trudne z uwagi na fakt, iż wstępna kalkulacja kosztów przedsięwzięcia wskazuje na minimalny udział po stronie JST na poziomie ok. 30 mln zł.

Realizacja działań modernizacyjnych na szlakach komunikacyjnych będzie miała zasadniczy wpływ na zapewnienie właściwego skomunikowania dla planowanej kluczowej inwestycji w tym obszarze - jakim jest budowa zintegrowanego węzła przesiadkowego w Bielsku-Białej łączącego różne środki transportowe, a w szczególności pasażerski transport kolejowy.

Istnieje wyraźna potrzeba zwiększenia wykorzystania szlaków kolejowych przebiegających w układzie krzyżowym przez obszar Bielska-Białej tzn. na kierunku: wschód - zachód (linie kolejowe nr 190 i 117) oraz północ - południe (linia kolejowa nr 139) - poprzez uruchomienie połączeń pasażerskich (na odcinku linii kojowej nr 190: Bielsko-Biała - Cieszyn) oraz ich skoordynowanie (zintegrowanie) z realizowanymi rozkładami na linii S5 Kolei Śląskich (linii kolejowej nr 139: Katowice - Bielsko-Biała Główna - Zwardoń) oraz POLREGIO (Przewozy Regionalne) na linii kolejowej 117 dla połączeń międzywojewódzkich (Bielsko-Biała Główna - Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona), a także linii nr 97 (Sucha Beskidzka - Żywiec).

Zobacz też:
Czy odcinek linii kolejowej nr 190 Skoczów - Bielsko-Biała Główna doczeka rewitalizacji? - artykuł Błażeja Forjasza

Zaktualizowano 15 sierpnia 2020 roku