Bocznica tartaku Korna w Bielsku

linia 190

Karl Korn (1852-1906) - bielski architekt i budowniczy żydowskiego pochodzenia - był twórcą najbardziej reprezentacyjnych budynków w mieście, w tym głównego dworca kolejowego, hotelu Kaiserhof (obecnie President), poczty głównej, willi Teodora Sixta, synagogi przy obecnej ulicy 3 Maja, czy sądu rejonowego, ale także poza nim (hotel Royal w Krakowie, schronisko na Szyndzielni czy fabryka mebli giętych w Jasienicy). Jego firma budowlano-architektoniczna (po jego śmierci prowadzona przez syna Felixa pod nazwą Budowlana Spółka Akcyjna Karol Korn), w celu realizacji tak znacznych przedsięwzięć musiała posiadać obszerne zaplecze materiałowo-rzemieślnicze, dlatego też Korn przejął należącą do jego teścia Josefa Tugendhata znajdującą się na przedmieściach Bielska cegielnię, a następnie wybudował tartak parowy mieszczący również stolarnię przy obecnej ulicy Czechowickiej. Oba te zakłady połączone zostały kolejką wąskotorową, a w celu łatwego dostarczania surowca drzewnego i innych materiałów na potrzeby prowadzonej działalności, w okolice tartaku zlokalizowanego tuż obok linii kolejowej Bielsko-Cieszyn doprowadzono również normalnotorową bocznicę.

Całkowita jej długość wynosiła ponad 400 metrów. Wjazd umożliwiał rozjazd w lewo (patrząc w stronę Bielska) zlokalizowany tuż za ładownią w Starym Bielsku, a następnie wjechać można było na żeberko ochronne (zlokalizowane na terenie tuż za istniejącym obecnie peronem przystanku Bielsko-Biała Zachód). Pozostały fragment bocznicy stanowił pojedynczy tor przebiegający w wykopie na południowy-zachód. Na terenie tartaku wybudowano rampę wyładunkową ułatwiającą transport dłużycy i innych materiałów.

Po wybuchu II wojny światowej Felix Korn wraz z żoną wyjechali do Lwowa, skąd po zajęciu miasta przez sowietów zostali deportowani do Kazachstanu, gdzie zmarli. Kompleks cegielni i tartaku przy obecnej ulicy Czechowickiej przeszedł pod niemiecki zarząd komisaryczny, po jej zakończeniu został znacjonalizowany, a próby odzyskania choć części majątku przez ich syna (również architekta) spełzły na niczym. W kolejnych latach tartak pracował nadal, jednakże bocznica została zdemontowana podczas budowy wiaduktu dla ulicy Warszawskiej w latach 70. XX wieku (przy okazji zmieniono również przebieg toru w okolicy obecnego przystanku Bielsko-Biała Zachód - dawniej biegł on bardziej na południe). W kolejnych latach obiekty należące dawniej do firmy Korna ulegały stopniowej degradacji - najpierw zlikwidowano cegielnię (obecnie na jej miejscu znajduje się parking zakładów FCA Poland), a nieremontowane zabytkowe obiekty tartaku z charakterystycznym ceglanym kominem w momencie zwrotu spadkobiercom dawnych właścicieli w roku 2003 były już w tak fatalnym stanie (w roku 2001 zawalił się dach hali głównej), że nadawały się wyłącznie do rozbiórki, którą przeprowadzono w roku 2009. Ciekawostką była ostatnia zachowana w Bielsku maszyna parowa zasilająca dawniej urządzenia tartaku, którą spadkobiercy chcieli przekazać do placówki muzealnej, jednakże ze względu na jej gabaryty ostatecznie do tego nie doszło.

Do dziś zachowały się nikłe ślady dawnej bocznicy tartaku Korna: tuż obok krawędzi peronu przystanku Bielsko-Biała Zachód znajdują się betonowe słupy bramy kolejowej tartaku, a jej dalszy przebieg jest możliwy do odtworzenia tylko przy wsparciu zachowanych zdjęć i map.

Na mapie ↴


Autor dziękuje Pani Ewie Janoszek za przekazane informacje oraz udostępnienie unikatowych zdjęć oraz Mateuszowi Penkali za wsparcie merytoryczne.

Autorem opisu jest Maciej Dembiniok.

Opublikowano 11 stycznia 2021 roku